Amerika’da Sigorta Türleri. Yaşlılık, Malullük ve Ölüm Sigortası, Hastalık ve Analık Sigortası, İş Kazaları Sigortası, İşsizlik Sigortası, Demiryolları Çalışanları Sosyal Güvenlik Sistemi, Kamu Görevlileri ve Öğretmenlerin Emeklilik Programları.
Amerika’da Sigorta Türleri
1) Yaşlılık, Malullük ve Ölüm Sigortası
İlk oluşturulan sigorta kolu olup, sosyal güvenlikle özdeşleşen yaşlılık, malullük ve ölüm (The Old Age, Disability and Survivors Insurance-OASDI) sigortası, kendi adına bağımsız çalışanlar da dahil olmak üzere bütün gelir sahibi olan çalışanları kapsama alan bir programdır. Geçici tarım işçileri ve ev işlerinde çalışanlar, yıllık geliri belirli seviyenin altında olan bazı kendi adına bağımsız çalışanlar ve 1984 yılından önce işe başlayan kamu görevlileri isteklerine bağlı olarak kapsam dışında bırakılmıştır. Kapsamı daha dar olmakla birlikte, demiryolu çalışanları ile bazı federal ve eyalet yönetimi çalışanları için ayrı yaşlılık,malullük ve ölüm sigortaları vardır.
Yaşlılık,malullük ve ölüm sigortası için, sigortalılar ve işverenleri, her yıl ücretlerdeki değişmeye bağlı olarak otomatik olarak ayarlanan prime esas kazançlardan belirli bir limiti aşmamak üzere eşit oranlarda olmak üzere toplam % 12.4 oranında prim öderler. Bağımsız çalışanlar aynı oranda ve primleri tamamen kendileri öderler. Emeklilik yaşı esasen 65 olup, 2027 yılına kadar kademeli olarak 67 ye yükseltilecektir. Sistem 62 yaşında erken emeklilik, 70 yaşında da geciktirilmiş emeklilik imkanı tanımaktadır.
2. Hastalık ve Analık Sigortası
Amerikan SG sisteminin en ayırıcı özelliklerinden birini oluşturan hastalık sigortası, 1965 yılında yalnızca 65 yaşını geçen yaşlılar ve malul sigortalılar için oluşturulmuş (Medicare) bir sistemdir. Tıbbi tedavi ve bakım hizmetleri sunulmaktadır. Hastalık sigortası, sigortalı ve işverenden alınan % 1.45, toplam olarak % 2.9 oranındaki primle finanse edilmekte olup, kendi adına bağımsız çalışanlar primlerin tamamını kendileri ödemektedirler.
3. İş Kazaları Sigortası
ABD’de oluşturulan ilk sigorta kolu olarak 1908 yılında kurulmuştur. Zorunlu olmakla birlikte SG kavramı içinde değerlendirilmeyen iş kazaları sigortası, bütün primleri işverenler tarafından karşılanmak üzere sigorta şirketlerine yaptırılmaktadır. Sigortalıların iş kazası sonucunda tam işgöremez olması halinde, herhangi bir asgari sigortalılık süresi aranmaksızın ücretinin 2/3 ü oranında gelir bağlanmaktadır. Kısmi iş göremezlik geliri halinde bağlanan aylıklar eyaletler arasında değişebilmektedir.
4. İşsizlik Sigortası
1935 yılında, Yaşlılık,malullük ve ölüm sigortası ile birlikte ilk oluşturulan sigorta kollarından biridir. Kapsamı en geniş sigorta kolu olarak, bütün eyalet ve yerel yönetim çalışanları, ev işlerinde çalışanlar ve tarım işçilerinin ¾ ünden fazlası ile birlikte merkezi hükümet çalışanları ile askeri personel de sigorta kolu kapsamındadır.
5. Demiryolları Çalışanları Sosyal Güvenlik Sistemi
Sigortalı ve işveren primleri ile finanse edilen sistem, zaman içinde ikinci bir emekli aylığı ödeme imkanı veren basamaklı bir yapıya dönüşmüştür. Sistem için en önemli problem, bizdeki banka ve sigorta şirketlerinin sandıkları gibi, zaman içinde sektörde çalışan işçi sayısının azalması dolayısıyla aktif/pasif sigortalı oranının ciddi şekilde bozulmuş olmasıdır.
6. Kamu Görevlileri ve Öğretmenlerin Emeklilik Programları
1984 yılında yapılan yasal düzenleme ile, 1984 yılından önce işe giren bazı Federal Hükümet ve Eyalet kamu çalışanlarına zorunlu SG sistemine dahil olma veya eski emeklilik programları ile devam etme imkanı verilmesi üzerine bazı çalışan grupları kendi kurumlarının emeklilik programlarında kalmayı tercih etmişlerdir. Federal hükümet ve eyalet yönetimlerinde çalışan kamu görevlileri yanında, eğitim sektöründe de üniversiteler ve öğretmenlerin ayrı emeklilik kurumları vardır. Nitekim, 1.247 bin Federal hükümet çalışanı yanında, en fazla sayıda öğretmen üyeye sahip Teksas eyaletinde 729 bin, Kaliforniya eyaletinde 453 bin ve New York eyaletinde 264 bin öğretmen kendi emeklilik şirketleri kapsamında SG garantisine sahiptir.
Amerika’da Sigorta Türleri
ABD’de Kamu Sosyal Güvenlik Harcamaları
ABD’de Sosyal Güvenlik Sistemi
Hazırlayan : Gözde Kantaş, Sena Öztürk