Davulcudan Adam Olur Mu? Sahur davulcusu ile uyanıp, çaldığı ritimi dikte edesiye kadar kalkamazdım. Olcay Muslu Gardner yazdı.
Davulcudan Adam Olur Mu?
Duyduğumuz ritimleri dikte etmeye çalışmak, Konservatuar yıllarımızdaki ritim dersimizden kalan bir alışkanlıktı.
Sahurdan önce sokağımızdan geçen davulcu ile uyanıp, sonra da çaldığı ritimi dikte edesiye kadar kalkamazdım.
Farklı usuller, aksak ritimler, arada triller yapan bir davulcu geçerdi sokağımızdan.
Düm te te – es teee te teek – es te te – teeeek te. (Ritim notasyonuna girmeyeceğim ama Karma Usul B Tipi 9/8 lik).
O dönem “nota değerleri”, “ porte”, “düm”, “tek”, “yek”, “kasnak”, “çember”, “nokta”, “röpriz”, “senyö”, “simile”, “dolap”, “da capo”, “durak”, “üçleme”, “senkop” gibi kavramlarla meşgul olduğumuzdan, davulcunun tokmak çubuğundan çıkan ritimler, sahurda dikte çalışmasına dönerdi.
Ah bir de çaldığını bir kere daha tekrar etseydi.
Kadın Ramazan davulcularının, henüz konuşulmadığı zamanlardı tabii…
Kadın ve meydan davulu çok alışılagelmiş bir şey değil ama ev ekonomisine yardım amaçlı Erzurum’da, Zonguldak’ta, Balıkesir’de ve bir çok şehirde kadın Ramazan davulcularımız oldu zamanla.
Davulcular için “gecenin bir saati bu gürültüde ne?” diye söylenenlerden dolayı Ramazan Davulu uygulamasını yasaklayan, daha iyi Ramazan Davulcusu yetiştirilmesi için ritim ve şan kursları açan illerimiz de oldu.
Davulun; genç kızlar tarafından sahne gösterilerinde icra edilmesi, 1990’lı yılların sonlarına doğruydu.
Çok alışılmış bir görüntü olmadığından, şaşkın bakışlarla karşılaşırdık.
İlk başlarken cüssemize biraz büyük geldiği, çubuğun elimizden uçtuğu, korka korka tokmağı vurduğumuz çok oldu.
Sonrasında ise; “kas te te, kas tek, kas te te, kas tek” ritimleri ile sahnede yerimizi aldığımız günler…
Vurmalı çalgılar virtüözü Ferruh Yarkın Hoca’mızın sabırlı ve disiplinli eğitimleri sonunda, davul bölümü, gösterinin en çok alkışlanan bölümü oldu.
Asma Davul notasyonunu ilk defa geliştiren merhum Sedat Olambel, değerli hocamız Fikret Değerli’nin teşviki ile sistemi geliştiren Ferruh Yarkın, Tansu Altuğ hocalarımız sayesinde, şimdi binlerce Konservatuar öğrencisi, çaldığını notaya alıp, farklı icracıların performanslarını deşifre edebiliyor.
Oluşturulan nota sisteminin kolay öğretilebilir ve kolay öğrenilebilme özelliğinden dolayı, yurt dışındaki öğrencilerle ve yeni başlayan kişilerle de rahatlıkla iletişim kurulabiliyor.
Tabii bu işin sadece başlangıcı.
Ferruh Yarkın; “Türk Vurmalı Çalgıları”nda virtüöz olabilmek için “Usullerimizi, bütün vurmalı sazlarımızı çalabilmemiz lazım. Bir kere kesinlikle nota sisteminin bilinmesi lazım. Yoksa bir çaldığınızı bir daha çalamazsınız. Tabii bir de çok çalışmak ve severek çalmak lazım” diyor bir röportajında.
Vurmalı çalgılarda, aramızdan çok iyi icracılar çıktı.
Farklı milletten öğrencilerimiz oldu.
Çok sayıda ritim gruplarında yer aldık.
Değerli hocalarımızın çalışmaları ile şahsiyet kazanan davul (bu konuda Ahmet Demirbağ hocamızın da çok emeği vardır) onu icra eden kişilere, ilk önce yurt dışında, sonra da ülkemizde, prestij kazandıran bir enstrüman haline geldi.
Şölenlerde, bayramlarda ve daha çok halk oyunlarında çalınan meydan davulu, köy meydanlarından çıkıp, sahnedeki yerini alırken, popüler müzik kültürü içine de girdi.
Türk Pop müziği konserlerinde, sahnede icra edilmeye başlandı.
Örneğin; Türk Hava Yolları’nın reklam yüzü, Los Angeles Lakers’ın yıldız basketbolcusu Kobe Bryant’ın geçen sene Kenan Doğulu ile birlikte gerçekleştirdiği davul performansı çok konuşulmuştu.
Popüler şarkıcıların, bu işin eğitimini almış arkadaşlarımızın ve hocalarımızın desteği ile, sembolik de olsa sahnede davul çalmaları ve davulu sahne gösterilerinin bir parçası yapmaları, cümlelerdeki pasif rolüne rağmen, davulu tekrar gündeme taşıdı.
Yüzyıllardır her türlü sosyal olguda kullanılan davul, folklorik ürünlerden hoşlanmayan kitlelerin radarına da, Caz-Blues, Hip-hop ve R&B gibi müzik türlerindeki farklı icra şekilleri ile girdi.
Dünyaca ünlü Caz piyanisti Yasuke Yamashita, ilk defa 1999 senesinde Japonya’da, daha sonra da ülkemizdeki konserlerinde, asma davulun icrasına da yer vererek müzikseverleri, caz müziğinin asma davul ve diğer Türk sazlarıyla olan senteziyle tanıştırdı.
1999 senesinde, Japonya’da depremzedeler yararına düzenlenen konserin videosunu aşağıda izleyebilirsiniz.
Sanatçılar: Piyano:Yasuke Yamashuti, Bağlama:Engin Şafak Gürler, Asma Davul: Ahmet Demirbağ, Bendir: Kamil Kaya.
Senelerdir hem Türk vurmalı çalgılarımızı hem de kendi ürettiği sazları kullanarak, dünyanın sayılı Caz müzisyenleri ile olan performanslarına ve muhteşem projelerine devam eden Okay Temiz.
Darbukada bulduğu yeni teknik, ritim anlayışı, soloları ve felsefesi ile bizleri kendine hayran eden Mısırlı Ahmet…
Müzik yaşamı boyunca pek çok müzisyene ilham kaynağı olan, dünya müzisyenleri ile ortak çalışmalar gerçekleştiren, Doğu-Batı sentezini layığıyla başaran Erkan Oğur…
Erkan Oğur; asma davulun ve erbanelerin Caz müziğindeki farklı icrasına, 1995 yılında İlkin Deniz ve Turgut Alp Bekoğlu ile kurdukları “Telvin” isimli projesiyle yer verdi.
Gitar/Kopuz, davul, saksafon, piyano, kontrbas, kaval ve erbânelerden oluşan bir grup. (“Telvin”, renkler anlamına geliyor. Tasavvufta ise; halden hale geçmeye, karar haline doğru yürüyüşe “telvin” denmekte. Erbâne; genellikle kürt dengbejlerinde ve tarikat zikrlerinde kullanılan bendir biçiminde, dairesel, büyük kasnaklı vurmalı çalgı).
Telvin’in bu projesi, Anadolu`nun zengin müzik dağarcığını beraberinde taşımayı amaçlıyor.
Bir tarafta asma davullar, diğer tarafta erbaneler. ..
Telvin/Davullar ve Erbaneler 1
Sanatçılar:Gitar: Erkan Oğur, Davul: Ferid Odman, Kontrbas: Kağan Yıldız, Keyboards: Genco Arı, Saksafon: Engin Recepoğulları, Asma Davul: Volkan Çanakkalele, Tarık Aslan ve Erbane Takımı, Perküsyon: İzzet Kızıl
Ülkemizde yüzyıllardır usta çırak ilişkisi ile süregelen davul icrası; üniversitelerde, konservatuarlarda, halk eğitim merkezlerinde, özellikle orkestrasyon çalışmaları için önemli olan ritim notasyonu bilgisi ile birlikte öğretilmekte.
Davul üzerine akademik çalışmalar yapılmakta, çeşitli kurum çalışanları ile atölyeler düzenlenmekte, okul öncesi eğitimde ve engellilerin terapatik çalışmalarında davul kullanılmakta.
Volkan Çanakkaleli, Tarık Aslan, İzzet Kızıl, Hüseyin Ceylan, Mert Elmas, Gurur Nar, İsmail Pesluk, Ozan Kartal gibi müthiş yetenekte müzisyenler, dünyanın pekçok ülkesinde konserler verip, performanslarıyla ve verdikleri derslerle mesleklerini başarıyla icra ederken, pekçok kişiye ilham kaynağı oluyorlar.
Erkan Kanat’ın D&R larda en çok satanlar listesine giren, tamamı kendi bestelerinden oluşan “Ritm-i İstanbul” albümünü dinlemenizi tavsiye ederim.
Usta isimlerin arkasından gelen çok yetenekli genç arkadaşlar onlar.
Uzun lafın kısası diyeceğim şu ki;
“Davulcu’dan adam olmaz” anlayışı çoktaan yıkıldı.
İstanbul’dan Sevgilerimle
Olcay M. GARDNER
