OHAL’in adı gitti, kendi kaldı yadigar – Prof. Tayfun Atay
İki yıldır Türkiye’de yürürlükte olan ve 18 Temmuz itibarıyla kaldırılan Olağanüstü Hal uygulaması pratikte gerçekten kaldırıldı mı?
Meclis’te görüşülmekte olan yeni yasa tasarısına bakılırsa, OHAL’in kaldırılmasından değil, kalıcılığından söz etmek çok daha doğru görünmekte.
Kamuoyunda tartışılmakta olan bu konuyu sosyal antropolog Tayfun Atay yorumladı.
Prof. Atay “OHAL kağıt üzerinde kalktı ama hayatımızın üzerinden kalkmadı” diyor.
Atay’a göre, aslında terminolojik bir çelişki gibi görünebilirse de Olağanüstü Hal’in ‘olağanlaştığı’ bir yeni döneme girdi Türkiye. Bu bir anlamda Türkiye’nin yeni siyasi rejimi olan Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin toplumsal karşılığı.
“İktidar için OHAL Allah’ın bir lütfu oldu”
Atay diyor ki: “15 Temmuz’u ‘Allah’ın bir lütfu’ olarak değerlendirmiş, dönemin Cumhurbaşkanı, şimdi ise kendisine Başkan denmesini öneren Erdoğan’ın korkunç darbe girişiminden 5 gün sonra ilan edilmesi yolunda irade sergilediği OHAL iki yıl boyunca Türkiye’de darbenin sorumlusu olan güçle hiçbir ilişkisi, bağlantısı, yakınlığı olmayan toplum kesimlerinin ve sivil toplum kuruluşlarının hayatına darbe vurdu. Dolayısıyla başlangıçta OHAL’in ‘topluma değil, devlete ilan edildiği’ söylense de hiç de öyle olmadı ve Türkiye’de toplumun kurumsal ya da bireysel açıdan bu uygulamanın mağduru olmasının önüne geçilemedi. Üniversiteler, basın, kültür sanat dünyası OHAL bahane edilerek zapturapta alındı.”
“OHAL en çok seküler kesimi etkiledi”
Atay, iktidara muhalif seküler kesimlerin bu süreçte çok daha ciddi ve ağır bir siyasi hassasiyetin muhatabı olduklarını düşünüyor: “Çünkü yıllarca etle tırnak gibi, Türkiye’de iktidarı ele geçirme çabasında oldukları gücün bir noktadan sonra iç iktidar çatışmasına bağlı olarak darbe girişiminde bulunması söz konusuydu. Dolayısıyla iktidar, adeta bir ağaç kurdu gibi besleyip büyüttüğü adına FETÖ denen bu ‘felaket makinesinin’ bu hale gelmesindeki sorumluluğunu bastırma ve aynaya bakamama cesaretsizliği sonucu olarak OHAL sürecinde en çok seküler muhalefetin üzerine giderek bu kesimlerden darbenin sorumluluğu konusunda kendisine yöneltilecek eleştirileri ve tepkileri bastırma, susturma politikasına öncelik verdi.”
